Żeliwo i stal są metalami stopowymi, co oznacza, że powstają w wyniku połączenia dwóch lub więcej pierwiastków metalicznych. Różnica polega jednak na proporcjach tych pierwiastków. Żeliwo zawiera wyższy procent węgla niż stal, co czyni go bardziej kruchym, ale także bardziej odpornym na zużycie.
Żeliwo można rozpoznać po ciemnoszarym kolorze i chropowatej fakturze. Jest ono często wykorzystywane do produkcji naczyń kuchennych, rur i bloków silnika ze względu na jego zdolność do wytrzymywania wysokich temperatur i ekstremalnego ciśnienia. Stal, z drugiej strony, ma bardziej wypolerowany wygląd i jest używana do budowy budynków, mostów i samochodów.
Jeśli chodzi o wytrzymałość, trudno jest określić, który materiał jest lepszy, ponieważ zależy to od konkretnego zastosowania. Żeliwo jest bardziej kruche niż stal, co oznacza, że może pękać pod wpływem naprężeń. Jest jednak również bardziej odporne na zużycie, co czyni je popularnym wyborem w zastosowaniach o wysokim tarciu.
Z drugiej strony, stal jest mniej krucha i może wytrzymać większe naprężenia bez pękania. Ma również wyższą wytrzymałość na rozciąganie, co oznacza, że jest odporna na odkształcenia pod ciśnieniem. Jest jednak bardziej podatne na zużycie, zwłaszcza w trudnych warunkach.
Podsumowując, zarówno żeliwo, jak i stal mają swój własny zestaw zalet i wad. Jeśli chodzi o wybór między nimi, ważne jest, aby wziąć pod uwagę konkretne zastosowanie i środowisko, w którym materiał będzie używany. Żeliwo lepiej nadaje się do zastosowań o wysokim współczynniku tarcia, podczas gdy stal jest lepsza do zastosowań wymagających dużej wytrzymałości na rozciąganie. Ostatecznie decyzja sprowadza się do osobistych preferencji i konkretnych potrzeb projektu.
Istnieje kilka sposobów na stwierdzenie, czy mamy do czynienia ze stalą czy żeliwem. Jednym z nich jest spojrzenie na powierzchnię metalu – żeliwo ma zwykle szorstką, wyboistą teksturę, podczas gdy stal jest gładsza. Innym sposobem jest użycie magnesu – stal jest magnetyczna, podczas gdy żeliwo nie. Ponadto stal jest generalnie lżejsza niż żeliwo, więc można zważyć przedmiot, aby dowiedzieć się, jakiego rodzaju jest to metal.